New York Times ünlü isimlerin ölüm haberlerinde eşitlikçi bir yayın politikası izleyebilmek amacıyla yeni bir dijital araç kullanıyor. İlk aşamada bu haberlere konu olan isimlerin cinsiyetlerini analiz edip gerektiğinde editörleri uyaran “çeşitlilik” yazılımı, yakında söz konusu kategoride “ırksal ve kültürel çeşitliliğin” sağlanması için de kullanılacak.
Özellikle ABD ve İngiliz basınında ölüm haberleri (“obituary” veya “obit” sözcüğü “ölüm ilanı” anlamında da kullanılıyor) geleneksel olarak önemli bir kategori oluşturuyor. Kamuya mal olmuş isimlerin ölümlerinin ardından o kişinin hayatını özetleyen haberler kimi zaman ünlü edebiyatçılara yazdırılıyor. Yayıncılar bazen çok fazla kişinin tanımadığı, ama hayatında haber değeri taşıyan unsurlar bulunan kişileri de bu sütunlara taşıyor. Birçok yayında ölüm haberleri yazarak şöhret kazanmış editörler var. The Economist dergisinin son sayfası bu konuda en bilinen örneklerden.
1851’den beri ölüm haberleri yayımlayan New York Times ise arşivini incelediğinde çoğu ismin beyaz erkekler olduğunu gördü. Gazete bu nedenle bu haber kategorisinde eşitlikçi bir yayın politikası izleyebilmek için bir yazılım geliştirdi. Daily Beast’in haberine göre gazete son birkaç aydır bu yazılımı “sessizce” kullanıyor. İstatistiksel demografik bir araç diye tanımlanan yazılım, ölüm haberlerinde kadın temsili oranının en az yüzde 30’a yükseltilmesi hedefiyle devreye alındı. 2007’de yüzde 19 olan bu oran, 2017’de ancak yüzde 20’ye yükseltilebilmişti.
‘Kota yok, yayın kararlarına yardımcı oluyor’
“Ölüm Haberi Çeşitlilik Analiz Aracı” verilen yazılım, söz konusu haberlerin konusu olan kişileri günlük ve aylık olarak cinsiyetlerine göre kategorilendiriyor. Bu veriler yayın ekibiyle paylaşılıyor. New York Times yazılımcıları, Mart 2019’da ilk aşaması son bulan projenin ikinci aşamasında ölüm haberlerinin konusu olan insanların ırksal ve kültürel kategorizasyonunun da yapılarak yayın ekibine çeşitlilik için daha fazla veri sağlayacaklarını belirtiyorlar.
New York Times’da ölüm haberleri için beş tam zamanlı gazeteci ile çok sayıda serbest yazar görev yapıyor. 2006’dan beri bu ekibin lideri olan ölüm haberleri editörü William McDonald, yüzde 30 oranının bir “zorunluluk” veya “kota” olmadığını, sayısal olarak kesin bir hedefleri olmasa da söz konusu yazılımın yayın kararlarına yardımcı olduğunu söyledi.
Daily Beast ise New York Times’ın son dönemde yayımladığı haberlerde de çoğunluğu erkeklerin oluşturduğunu, ancak psikolog Francine Shapiro, oyuncu Valentina Cortese ve müzik tarihçisi Vivian Perlis gibi kadınların da bu listede dikkat çektiğini bildirdi.
