Dünya çapında haber medyasının güvenilirliğini desteklemek için geliştirilen ‘Gazeteciliğe Güven Girişimi’ne (Journalism Trust Initiative – JTI) 80 ülkede dâhil olan radyo, TV, haber sitesi ve gazetelerin sayısının 1.000’i bulduğu açıklandı. Sınır Tanımayan Gazeteciler’in (RSF) başlattığı girişim, haber medyasında şeffaflığın ve iyi gazetecilik pratiğinin yaygınlaştırılmasını hedefleyen bir sertifikasyon uygulaması.
Merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün yaptığı açıklamaya göre “Gazeteciliğe Güven Girişimi” (Journalism Trust Initiative – JTI), habercilik ekosisteminde güvenilir gazeteciliğe rekabet avantajını yeniden kazandırmayı amaçlıyor.
80 ülkede 1.000’i aşkın medya kuruluşunun, gazetecilik pratiklerini ve özellikle de editöryel süreçlerini “JTI-app” uygulaması aracılığıyla test ederek bu sertifikasyon mekanizmasına dâhil olduğu açıklandı. Bu kuruluşlardan 200’ü, şimdiden şeffaflık raporlarını kamuoyuna duyurdu. Söz konusu özdeğerlendirmeye katılan her medya kuruluşu, bağımsız bir üçüncü taraf yapının yürüttüğü dış denetim yoluyla JTI sertifikasına başvurabiliyor.
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, girişimin kat ettiği aşamayla ilgili memnuniyetini şu sözlerle ifade etti:
- JTI, yıllar içinde medyanın şeffaflığını ortaya koyan ve dolayısıyla gazeteciliğe olan güveni yeniden tesis eden en önemli girişimlerden biri olarak kendini kanıtladı. Medyanın açık ve samimi bir şekilde sürece dâhil olmasının yanı sıra sayılar, bunun dünya genelindeki haber merkezleri için uygun bir ölçüt olduğunu kanıtlıyor. Kendilerini bu girişime adayan herkesi selamlıyor ve dileyen tüm medya kuruluşlarını da girişime dâhil olmaya davet ediyorum. JTI, kaliteli gazeteciliğin karşılaştırmalı üstünlüğünü geri kazanmasına yardımcı olabilir.
Farklı kıtalardan JTI taahhüdü
JTI mekanizmasına birçok kıtadan medya kuruluşları katıldı. Örneğin Afrika’da, özelikle Fildişi Sahili ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde faaliyet yürüten toplam 130 medya kuruluşu, gazetecilik pratiklerini değerlendirmeye sokarak JTI girişimine dahil oldu.
Medya kuruluşlarının yaklaşık %25’i de, Ukrayna ve Fransa’nın ağırlıklı olmak üzere Avrupa kıtasında. Fransa’da EBRA ve TF1, sertifikalarını Aralık 2023’te aldı. France Médias Monde et France Télévisions da bu aşamayı daha önce tamamlamıştı.
ABD’de yaklaşık 100 medya kuruluşu JTI’a dâhil oldu. Kasım 2023’ten bu yana 100’den fazla medya kuruluşu uygulamalarını değerlendirmeye aldığı Güney Amerika ve Güneydoğu Asya’da da süreç hızlandı.
Platformlarda rekabet avantajı
JTI sertifikası, medya kuruluşlarına kamuya açık bir sertifika vermenin yanı sıra, güvenilir haber kaynaklarının dijital platformlardaki görünürlüğünü artırmaya yardımcı olduğunu da vurguluyor. Açıklamaya göre; şeffaflığın, gazetecilik metodolojisinin ve etik ilkelerin uygulanmasına odaklanan uygulamaya yanıt veren medya kuruluşları, güvenilir bilgi kaynaklarını vurgulamak için JTI kullanan Microsoft veya Newsback gibi platformlar tarafından algoritmik önceliklerden yararlanabiliyor.
Yasama düzeyinde 11 devlet, Avrupa Birliği Dijital Hizmetler Yasası’nın (DSA) uygulama ilkelerinde ve medya özgürlüğüne ilişkin Avrupa mevzuatı (EMFA) taslağında da yer alan Gazetecilik Güven Girişimi’ni destekleme taahhüdünde bulundu.
RSF’nin başlattığı JTI, Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN) himâyesinde 130 medya kuruluşu, gazetecilik ve sivil toplum örgütleri ile şirketler ve uluslararası örgütler tarafından dünya çapında özgür, bağımsız ve doğrulanmış bilgiyi teşvik etmek amacıyla geliştirilmişti. Ayrıntılı bilgi, RSF’in JTI için hazırladığı web sitesinde yer alıyor.
