Medya Araştırmaları Derneği’nin (MEDAR) bugün yayımlanan raporuna göre ‘Sosyal Medya Yasası’nın basın özgürlüğü üstündeki etkisi çok ağır. Ekim 2020-2021 döneminde en az 1.197 haber hakkında içerik kaldırma kararı verildi. En çok “yolsuzluk ve usulsüzlük” haberleri kaldırıldı. Haberleri için en çok içerik kaldırma kararı verilen kuruluşlar ise Cumhuriyet, BirGün ve Oda TV.
MEDAR’ın Etkiniz AB ve İsviçre Büyükelçiliği desteğiyle hazırlanan ‘Sosyal Medya Yasasının Basın Özgürlüğü Üzerine Etkileri İzleme Araştırması Genişletilmiş Tarama Raporu’nda, 2020 ekiminde yürürlüğe giren 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un güncellenmiş hâlinin basın özgürlüğü üzerine etkileri araştırıldı.
Ekim 2020-Ekim 2021 döneminde izlenen 36 medya kuruluşuna yönelik yargı kararlarını kapsayan raporda öne çıkan bulgulardan bazıları şöyle:
- İçerik kaldırma kararlarının 675’i yolsuzluk ve usulsüzlük, 466’sı ise “görevin kötüye kullanılması” konusunda verildi.
- Çoğunlukla iş insanlarının, şirketlerin ve üst düzey bürokratların kaldırma talebinde bulunduğu saptandı.
- 1.080 içerik, kişilik haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle kaldırıldı.
- İçerik kaldırma kararlarıyla en çok karşılaşan yayınlar şunlar oldu: Cumhuriyet (144), BirGün (129), ODA TV (98), T24 (85), Sözcü (70), Gerçek Gündem (62), SoL (58), TELE1 (51), Evrensel (51)
- Devam eden bir davada sanık pozisyonunda olan kişiler tarafından 12 adet “taciz”,” 8 adet “cinayet” ve 5 adet “darp etme-yaralama” konulu haberin yayından kaldırılması için yargıya başvuruldu. Yargı ise 17’si “kişilik haklarının ihlali” ve 8’i “unutulma hakkı” çerçevesinde olmak üzere tüm bu başvurularda içerik kaldırma kararı verdi. Bu yüzden Cumhuriyet, BirGün, T24 ve ODA TV ilgili haberleri silmek zorunda kaldı.
“Yasa yapımına tüm paydaşlar dâhil olmalı”
Yasada yapılan değişikliklerin temel hak ve özgürlükleri korumak yerine basın ve ifade özgürlüğüne darbe vurduğunun altını çizen MEDAR raporunda şu politika önerileri sunuldu:
- Yasa yapım sürecine medya kuruluşları başta olmak üzere tüm paydaşlar ve kamuoyu dâhil edilmeli.
- Yasanın etkilerini denetlemek için bağımsız kurumlar oluşturulmalı.
- Yasanın etkileri tespit edilip yeni düzenlemelerde bu etkiler göz önünde tutulmalı.
- Mevcut yasa, toplumun tüm bileşenlerinin temel hak ve özgürlüklerini güvence altına alacak şekilde yeniden yapılandırılmalı.
İki gazeteci, raporu değerlendirdi
BirGün Yayın Koordinatörü İbrahim Varlı:
- Ne için çok sayıda içerik BirGün’den kaldırıldı? Çünkü BirGün iyi gazetecilik yapıyor, iktidarın bütün yolsuz kirli ilişki ağını ortaya çıkarıyor; ihalelerin üzerine gidiyor, yolsuzlukları ve usulsüzlükleri ortaya çıkarıyor. İktidarın iş adamından bürokratına; bakanından vekiline kadar hepsi en ufak yerel mahkemeden de olsa içerik kaldırma kararı aldırabiliyor. Fakat “içerik kaldırma” demek bu yolsuzlukların, usulsüzlüklerin yapılmadığı anlamına gelmiyor.
ODA TV Yazı İşleri Müdürü Can Özçelik:
- İnternet haber sitelerinden kaldırılan haber sayıları ve kaldırılan haberlerin içerikleri çok çarpıcı… ODA TV, gazetelerin dışında, haber siteleri yönünden bakıldığında, haberleri en çok sansürlenen yayın organı… Peki, haberlerin içerikleri ne? Çoğunlukla yolsuzluk… Medya Araştırmaları Derneği’nin ortaya koyduğu bu veriler, ülkenin siyasi durumuna ilişkin de bir fotoğraf çekiyor. ODA TV, bu medya düzeni ve siyasi iklime karşılık özgür ve bağımsız gazeteciliğin bayrağını taşımayı sürdürecek; hakikatin peşini bırakmayacak.
MEDAR raporunun tam metni şu sayfada.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – YAMAN AKDENİZ: “SİYASİ SANSÜR MEKANİZMASI VAR”
