1990 yılından beri Türkiye’nin internetteki “adresini” oluşturan “.tr” uzantılı alan adlarını tahsis etme yetkisine sahip Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), bu yetkiyi hükûmete bağlı Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) devretti.
Alan adlarının uluslararası yönetimini yürüten IANA ve ICANN (İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu) 3 Mayıs’taki yönetim kurulu toplantısında ODTÜ’nün Türkiye’nin ‘ülke kodlu domain’ini (ccTLD) yönetme yetkisinin BTK’ya devredilmesini onayladı.
“com.tr” başta olmak üzere bu alan adlarının tahsisinden her yıl milyonlarca lira gelir elde eden ODTÜ, bu geliri yine Türkiye’nin internet altyapısına yatırıyordu.
Alan adları konusundaki değişimleri takip eden Domain Incite adlı uluslararası site, 7 Mayıs tarihli haberinde şu ifadeyi kullandı: “ccTLD devirlerinde genelde olduğu gibi (Türkiye ile ilgili karar da) kapalı kapılar ardında alındı. Yetkiyi kaybeden yönetici böyle durumlarda devri onaylamak zorunda kalır. IANA bir noktada bu devre yol açan süreci açıklayan bir rapor yayımlayacaktır.”
Süreç üç yıl önce başlamıştı
Geçtiğimiz yıllarda uluslararası hacker grubu Anonymous tarafından ‘.tr’ alan adlı sitelere yapılan saldırılar internet trafiğini aksatmış, Türkiye’de bir dizi bankanın sunucularının çökmesi ODTÜ’nün “Nic.tr” alan adı yönetim sistemine karşı eleştirileri de beraberinde getirmişti.
ODTÜ 8 Mayıs’ta yaptığı açıklamada yetki devrini doğrularken, Anadolu Ajansı devir sürecinin üç yıl önce başladığını vurgulayan bir haber yayımladı.
Habere göre devir süreci, 5 Kasım 2008 tarihli 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ile verilen göreve dayanılarak, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının, internet alan adlarının tahsisine ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesi görevini BTK’ye vermesiyle ve 2010 tarihli İnternet Alan Adları Yönetmeliği doğrultusunda başlatıldı.
ODTÜ ve BTK tarafından üzerinde uzlaşılmış ilkeler doğrultusunda, kurulacak “.tr” ağ bilgi sistemi TRABİS’in faaliyete geçmesi için gerekli çalışmalara 2016’da start verildi.
ODTÜ üç yıl daha işletecek
TRABİS’in faaliyete geçmesi ile BTK’ye devrine ilişkin hususlar konusunda usul ve esasların belirlenmesine yönelik protokol 28 Aralık 2018’de imzalandı.
ODTÜ ve BTK’nin IANA/ICANN’e devir onayı için yaptığı ortak başvuru ise 3 Mayıs 2019’da onaylanarak web sitelerinden açıklandı.
Protokole göre, TRABİS’in devreye alınması çalışmaları gelecek yıl tamamlanacak, takip eden iki yıl boyunca ODTÜ işletmeci olarak hizmet vermeye devam edecek.
Habere göre alan adı sisteminin bu geçiş sürecinden BTK ile uyumlu bir şekilde, internet ekosisteminin zarar görmeden ve daha da büyüyerek çıkması için gereken çaba ile özen gösterilecek. Bu süreçte ve sonrasında, interneti Türkiye’ye getiren ODTÜ’nün, internetin gelişmesi, yaygınlaşması için öncü rolü devam ettirilecek ve sistemin devri sürecinde hizmette aksama veya kullanıcılar açısından bir hak kaybı söz konusu olmayacak.
Nic.tr sistemi hakkında
ODTÜ, 1990’da IANA/ICANN’den aldığı uluslararası yetkiyle Türkiye’nin internet bağlantısını sağladı ve o günden bu yana öz kaynakları ve yetkin personelince oluşturulan “.tr” alan adları sistemini yönetti.
Bu süre içinde bir milyondan fazla alan adı tahsisi yapıldı. Bu alan adlarının 405 bini aktif olarak kullanılıyor ve 100 bin aktif kullanıcıya hizmet veriyor. Bu süreçte tam çevrimiçi yönetim sistemi, Türkçe karakterli alan adı tahsisi ve çevrimiçi bayi altyapısı gibi uluslararası normlara uygun hizmetler devreye alındı.
2000 yılında ise Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bünyesinde “.tr” alan adı tahsis politikalarını belirlemek ve alan adı sahipleri arasındaki uyuşmazlıkları çözmek amacı ile İnternet Geliştirme Kurulu ve ona bağlı çalışan DNS Çalışma Grubu (DÇG) oluşturuldu.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – TÜRKİYE’DE İNTERNETİN TARİHİ
