Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü tarafından Google’ın desteğiyle hazırlanan ve sahte haberlerin etkisini ölçmeyi amaçlayan rapor; yalan haber yayınlayan sitelerin trafiğinin tanınmış haber platformlarına göre çok daha az olduğunu ancak bu içeriklerin sosyal medyada daha fazla etki yarattığını ortaya koydu.
Richard Fletcher, Alessio Cornia, Lucas Graves ve Rasmus Kleis Nielsen tarafından hazırlanan ‘Avrupa’daki Sahte Haberlerin ve Çevrimiçi Dezenformasyonun Ölçülmesi‘ başlıklı rapora göre İtalya ve Fransa’nın medya alanları üzerinden yürütülen araştırmada, bağımsız teyit aktivistlerinin ‘kâr amaçlı ya da ideolojik/siyasi amaçlar için yanlış haber ve bilgi yayınladığını belirttiği’ sitelere odaklanılmış. Bu iki ülkenin seçilmesinin nedeni ise her iki ülkede de dezenformasyonla ilgili önemli tecrübeler yaşanmış olması.
Araştırmada yalan haber üreten sitelerin etkilerini ölçmek için sitelerin Facebook’ta elde ettiği etkileşimlerin sayısı, web sitesi trafikleri gibi değişkenlere bakılmış, yalan haber sitelerinin istatistikleri Fransa ve İtalya’daki popüler haber platformları ile karşılanmış.
Yalan haber sosyal ağlarda güçlü, web trafiğinde zayıf
Araştırmanın öne çıkan sonuçları şöyle:
- Fransa ve İtalya’daki çevrimiçi nüfus üzerinden değerlendirildiğinde yalan haber sitelerinin hiçbiri 2017’de %3,5’luk bir kesimi aşabilecek bir aylık ortalama erişim sağlayamamış. Buna karşın, Fransa’da (Le Figaro) ve İtalya’daki (La Repubblica) en popüler haber siteleri ise sırasıyla erişim anlamında % 22.3 ve %50.9′ luk bir aylık ortalamaya sahip.
- Sahte haber sitelerinde harcanan süre, 2017 boyunca tüm aylarda popüler haber sitelerinde harcanan sürenin altında kalmış durumda. Fransa’daki en popüler yalan haber siteleri ayda yaklaşık 10 milyon dakika ziyaret edilirken, İtalya’da ise bu süre 7.5 milyon dakika olarak belirlenmiş. Le Monde ve Le Repubblica’da geçirilen zaman ise sırasıyla 178 milyon ve 443 milyon dakika olarak ortaya çıkmıştır.
- Web sitesi erişimi açısından net farklılıklara rağmen, bazı sahte haber üreticileri tarafından sunulan içeriklerin Facebook etkileşimi seviyesi (toplam yorum sayısı, paylaşımlar ve tepkiler), kimi popüler haber markalarının ürettiği etkileşim sayısını aşıyor ya da onlara denk durumda. Örneğin Fransa’da, yalan/yanlış haber üreten bir yayıncı ayda 11 milyondan fazla etkileşim üretmiş ve bu istatistik tanınmış haber kuruluşlarından birininkine göre beş kat daha fazla.
