Facebook aşırı sağın yalan habere dayalı reklamlarını engellemeyi reddedince, Hollanda’da teyit ortağı olan haber sitesi projeden çekildi. Singapur’da ise bir Facebook kullanıcısının gönderisinin altına “Hükûmete göre bu bilgi yanlış” notunun eklenmesi ile sosyal medya devi yine tepkilere hedef oldu.
Facebook’un Hollanda’daki içeriklerin doğru veya yanıltıcı olup olmadığını saptamak üzere seçtiği proje ortağı, haber sitesi Nu.nl idi. Leiden Üniversitesi’nin geçen yıl projeden çekilmesinden beri Nu.nl, Facebook’un bu ülkedeki tek teyitçisi olarak kalmıştı. Ancak Nu.nl de geçen hafta Facebook’un siyasi reklam politikasına tepki göstererek projeyi terk etti.
Nu.nl Genel Yayın Yönetmeni Gert-Jaap Hoekman, Hollanda kamu televizyonu NPO 3’e verdiği röportajda, siyasetçilerin içerik ve reklamlarının teyit sürecine alınmasını Facebook’un yasaklaması nedeniyle projeden çekildiklerini açıkladı. Hoekman, “Siyasetçileri irdelememize izin verilmiyorsa sahte haberle mücadelenin ne anlamı kalır” dedi.
Haber sitesinin Facebook ile ilişkileri mayıs ayından beri gergindi. Bu dönemde Nu.nl teyit ekibi Hollandalı bir siyasetçinin verdiği reklamı “temelsiz” diye nitelemişti, ancak Facebook daha sonra araya girerek “Siyasetçileri teyit etmiyoruz” demiş ve bu “temelsiz” içeriği yeniden dolaşıma sokmuştu.
Hoekman’a göre bu olaydan sonra “bardağı taşıran damla,” Facebook’un Özgürlük Partisi (PVV) ve Demokrasi Forumu (FvD) adlı aşırı sağcı iki partinin içeriklerini de teyit programından çıkarması oldu. Bu partinin içeriklerine dair daha önce yayımlanan teyit dosyaları silindi.
Nu.nl’nin de projeden çekilmesi üzerine Hollanda’da teyit süreci duran Facebook, kurucusu Mark Zuckerberg’in tüm dünyada siyasi reklamlara dair duruşu nedeniyle eleştiriliyor. Zuckerberg ifade özgürlüğünü gerekçe göstererek siyasetçilerin iddialarını bir platformun kontrol etmemesi gerektiğini savunsa da, eleştirmenlere göre bu kararın arkasında söz konusu reklamlardan elde ettiği gelir yatıyor.
Hükûmetlerin taleplerini yerine getirmekte ‘fazla istekli’
Facebook 45 dilde 55 teyit kuruluşuyla çalışsa da, Zuckerberg’in bu kararı nedeniyle siyasetçilerin reklam ve paylaşımları hiçbir ülkede denetlenemiyor. Sosyal medya devi, hükûmetlerin “teyit” ve benzer taleplerini yerine getirmekte ise “fazla istekli” görünmekle suçlanıyor.
Son olarak geçen hafta haber bloğu yazarı Alex Tan’ın Facebook gönderisinin altına, Singapur hükûmetinin gönderdiği “düzeltme notu” sanki bir “teyit uyarısı” gibi iliştirildi. Mesajda şöyle yazıyordu: “Facebook hukuken Singapur hükûmetine göre bu gönderinin yanlış bilgi içerdiğini size söylemekle yükümlüdür.” Ayrıca Singapur hükûmetinin Avustralya’da ikâmet eden Alex Tan hakkında soruşturma başlattığı da açıklandı.
Birkaç ay içinde genel seçime gitmesi beklenen Singapur, iki yıllık bir hazırlığın ardından geçen yıl çıkardığı yasa ile Facebook’un hükûmet talep ettiğinde düzeltme yayımlamasını şart koşan ilk ülke olmuştu. Ancak Facebook, “sansür” diye eleştirilen içerik kaldırma ve benzeri uygulamaları bu tür yasaların olmadığı ülkelerde de yapıyor. Facebook yönetimi bu yılın ilk altı ayında dünya çapında yaklaşık 18 bin paylaşımı hükûmetlerin talebi üzerine sildi. Özellikle aşırı sağ siyasetçilerin yalan habere dayalı reklamları ise dolaşımda kalmayı sürdürüyor.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR – ZUCKERBERG İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ANLAMINI KAVRAYAMIYOR
