Türkiye’de haftada ortalama bir adet “zam” konulu arama, Google’ın günlük “trend” listesine giriyor. Son 2 yılda trend olan zam haberleri 7,6 milyonu aşkın kez arandı. Google, en yüksek hacimli zam aramalarında en çok NTV, Cumhuriyet, Sözcü, TRT Haber ve Habertürk’ü önerdi.
Trafiğinin büyük bölümünü Google algoritmasına borçlu olan iktidar medyası bu zamların çoğunu haberleştiremediğinden söz konusu trafikten önemli oranda mahrum kalıyor. A Haber cep yakan zam haberlerini tek tük veriyor, Hürriyet hiç girmiyor. TRT Haber ise “maaş zamları” sayesinde üstteki listede.
“Son dakika” gibi Türkiye’de her gün yüzbinlerce kez yapılan haber konulu aramalarda Google’ın, kullanıcıların neredeyse tamamını iktidar medyasına yönlendirdiği malum.
Peki, iktidar güdümlü medyanın pek haber üretemediği bir alanda durum farklı olabilir mi?
Bu soruyu yanıtlamak için Google’ın günlük arama trendleri bülteninde Mayıs 2020 – Temmuz 2022 verilerini inceledik. “Zam” konulu aramaların hangi günde, ne kadar yapıldığını ve Google algoritmasının birinci sırada hangi kaynağı önerdiğini kaydettik.
Google Trends nasıl çalışıyor?
Google Trends verileri, adı üstünde, trend olan aramaları gösteriyor. Yani örneğin “e-devlet” gibi her gün milyonlarca kez yapılan aramalar burada yer almıyor. Eğer bir arama bir gün aniden çok fazla yapılmaya başlamışsa trend listesine giriyor. Kitlelerin hızla artan ilgisine işaret ettiği için trend aramalar, bir konunun haber değerinin de bir göstergesi sayılabilir.
Google son 24 saatin en çok yapılan trend aramalarının listesini yayımlıyor, her bir aramanın en az kaç kez yapıldığını belirtiyor ve ilk sırada önerdiği haber kaynağını da bağlantısıyla beraber veriyor:
İncelediğimiz 782 gün boyunca “zam” konulu aramalar toplam 110 kez Google’ın günlük trendler listesine girdi. Toplamda en az 7 milyon 660 bin kullanıcı zam konulu aramalar yaptı. Sonuçlar özetle şöyle:
Google 110 aramada 30 haber kaynağını önerdi
Google, zam konulu aramaları yapan kullanıcılara şu 30 haber kaynağını önerdi: Sözcü (19 kez), Habertürk ve Cumhuriyet (11’er), Milliyet (10), Mynet (8), NTV ve Hürriyet (5’er), CNN Türk (4), Vatan, TRT Haber, A Haber, Sabah ve Gazete Duvar (3’er), Haberler.com, Odatv, Dünya, Onedio ve BirGün (2’şer), BBC Türkçe, Doğru Haber, SonDakika.com, Qırım Haber Ajansı, Yeni Şafak, ShiftDelete, Fotomaç, Timeturk, Diken, Webtekno, BloombergHT ve Takvim (1’er).
Ancak haber sitelerinin kaç kez önerildiği, Google’dan ne kadar trafik edindiklerine dair net bir veri sunmuyor. Örneğin NTV, Google’da trend olan sadece 5 adet zam aramasında algoritma tarafından önerildi. Buna karşın bu aramaların toplam hacmi 1,7 milyonu aşıyor. Bu sayede NTV, zam aramalarından en fazla ziyaretçi çekmiş haber sitesi olabilir.
En yüksek hacimli aramalarda Google’ın ilk tercihi NTV oldu
Zam konulu bir arama o gün Google’da 1 numaralı trend olduğunda algoritma en çok NTV’yi (2 kez), günün 2 veya 3. sıradaki trend aramalarında ise en çok Sözcü’yü (3) önerdi.
Arama hacimlerinde ise NTV’yi Cumhuriyet (1,2 milyonu aşkın arama), Sözcü (+1 milyon), TRT Haber (+600 bin) ve Habertürk (+540 bin) izliyor.
“Son dakika” ve “haberler” gibi her gün milyonlarca defa aramalarda kullanılan anahtar kelimeler için Google’ın başlıca tercihleri arasında yer almayı bugün de sürdüren Hürriyet, Milliyet ve Sabah gibi siteler, zamlarla ilgili her haberi yayımlayamadığndan bu trafikten büyük ölçüde mahrum kalmış görünüyor.
İktidar medyası, “zam” deyince maaş artışlarından fazlasını pek veremiyor
İktidara yakın medya, zamlar söz konusu olduğunda ağırlıklı olarak “memur maaşı zammı” ve “asgari ücret zammı” gibi vatandaş açısından görece olumlu gelişmeleri haberleştiriyor.
İstisnalar da var. Örneğin A Haber’in bu süreçte akaryakıt ve sigara zamları gibi olumsuz gelişmeleri de zaman zaman haberleştirip Google tarafından önerildiği oldu. Ancak mesela TRT Haber için bu durum geçerli değil.
Hürriyet de ücret zamları dışındaki haberlere neredeyse hiç girmiyor. Bu gazete örneğin sigara zamlarını en son geçen yıl haberleştirmiş ve ilgili aramada Google hâlâ bu sayfayı ilk sırada öneriyor:
En çok aranan zam haberleri: Ücret, sigara, iPhone…
İktidar medyasının bu konuda bir şansı var: Konu bazında insanların en çok aradığı zam haberleri, ücretlerle ilgili (2,5 milyonu aşkın arama).
Sigara zamları (1,9 milyon), iPhone (1,1 milyon), benzin ve motorin başta olmak üzere akaryakıt (1 milyon), elektrik (320 bin), doğalgaz (120 bin) ve çaya gelen zamlar (100 bin) bu süreçte konu bazında en çok yapılan diğer aramalar.
Bedelli askerlik ücreti, Netflix, şeker, İETT ve Marmaray başta olmak üzere ulaşım, Apple ürünleri (iPhone’dan ayrı olarak), ayçiçek yağı, KYK bursu, su, internet, Starbucks ve tuvalet kâğıdı zamlarını da bu dönemde 5 ila 70 bin arasında kullanıcı Google’da aradı. “Zam” şeklindeki genel bir arama ise iki ayrı günde toplam 30 bin kez yapılarak trend listesine girdi.
Aşağıdaki etkileşimli grafikte, sağdaki bölümden tarih aralığını, konuları ve diğer ayarları belirleyerek ilgili verileri kendiniz görselleştirebilirsiniz:
Şu tablo içinde arama yaparak ayrıntıları inceleyebilirsiniz:
Tüm haber bağlantılarını ve özet tabloları içeren veri kümesini ise şu sayfada bulabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Yeter Google yeter: Aramalar, reklamlar ve kötülüğün finansmanı
Bu da yeni SEO ucuzluğu: Google’ı kandırmak için eski haberleri yeni tarihle sunuyorlar
Anahtar kelime doldurma: Haber siteleri ve Google, SEO ile interneti çöplüğe çevirdi
